„1 კილოგრამი 35 ლარად ჩავაბარე - საქართველოში ფსტის თითზე ჩამოსათვლელი პლანტაციებია“
ჩვენს ქვეყანაში ფსტის პლანტაციების გაშენება მიუთითებს, რომ კულტურას აქ შესაფერისი პირობები ხვდება. თუმცა უნდა ვიცოდეთ, რომ საყოველთაოდ პოპულარული ეს მცენარე არც აქამდე ყოფილა უცხო საქართველოსთვის. პირიქით, წარსულში ფსტა იმდენად იყო გავრცელებული, რომ სხვადასხვა კუთხეში სხვადასხვა სახელიც ერქვა. კუთხეების მიხედვით მას ბუსტუღს, ფისტიღს, ფისტუღსა და ასევე ფისტას ვეძახდით და არც მოვლას ვაკლებდით. ეს გასაგებიც არის, რადგან ფსტის სამშობლოდ მეზობელი ირანის ტერიტორია მიიჩნევა, სადაც მას არა მხოლოდ საკვებად, არამედ სავაჭროდაც იყენებდნენ და სიმდიდრის სიმბოლოდ მიიჩნევდნენ. ამ ტერიტორიებიდან კულტურა ჩვენს ქვეყანაშიც დამკვიდრდა გემოვანი თვისებების თუ სარგებლიანობის გამო. ფსტა კაკლის ერთ-ერთი ჯიში და მთელ მსოფლიოში ძვირად ღირებული ნედლეულია, რომელსაც კულინარიაში დიდი გამოყენება აქვს. დღესაც ასეა, ფსტა ბევრს უყვარს, თუმცა ძვირადღირებულობის გამო ხშირად ბევრი შეძენას ვერ ახერხებს.
რატომ გაქრა საქართველოდან ეს კულტურა, ცალკე თემაა. იყო პერიოდი, როდესაც იგი საბაზრო ღირებულების მქონე სხვა, ფართოდ გავრცელებულმა კულტურებმა ჩაანაცვლეს, მათ შორის ქართულმა კაკალმაც. თუმცა უკვე დღეს გაზრდილი მოთხოვნის გამო ფსტა კვლავ გვიბრუნდება. მართალია, ამჟამად საქართველოში თითზე ჩამოსათვლელი პლანტაციებია, მაგრამ მათი რაოდენობა, სავარაუდოდ, გაიზრდება.
კასპში, სოფელ ხოვლეში გონიერი მეურნის გელა ლელაშვილის პლანტაციაა, რომელიც ამ კულტურის ერთ-ერთ საუკეთესო პლანტაციად შეიძლება ჩავთვალოთ. ამის საფუძველი ფერმერის გამოცდილება და პრაგმატიზმია, რომელმაც ემიგრაციაში, კერძოდ, თურქეთში 6 წლის განმავლობაში, სწორედ ფსტის პლანტაციებში იმუშავა. კულტურის მოვლის იქ შეძენილი გამოცდილების შემდეგ გადაწყვეტილება კარგად აწონ-დაწონა და ფსტის გაშენება სამშობლოში, სოფელ ხოვლეში მოიფიქრა. ალბათ, ადვილი წარმოსადგენია, როგორ მუშაობს იმ კულტურის მოვლაზე, რომლითაც შემოსავლის მიღებას ცდილობს.
- ანუ საძირეებადაც იგივე კულტურა გამოიყენეთ?
- დიახ. ჩვეულებრივი მეთოდია. როდესაც აღმოცენებული ნათესები 5-6 თვის გახდა, მათზე მყნობა დავიწყე. მე რომ თესლზე ამოსული კულტურა მსხმოიარობამდე მიმეყვანა, მაშინ 10 წელიწადს უნდა მეცადა. მოკლედ, გზა გავიადვილე, თუმცა არა პლანტაციის მოვლაში. ფსტის პლანტაციას წვეთოვანი სისტემა არ სჭირდება, რადგან გვალვას ადვილად იტანს. სამაგიეროდ, თუ მიჯრილი წვიმებია, მაშინ პლანტაცია აუცილებლად უნდა შეიწამლოს სოკოვანი დაავადებების პროფილაქტიკისთვის. ასე რომ, წლეულს პლანტაცია არაერთხელ შევწამლე. რაც შეეხება კრეფას, მუშახელს ვქირაობთ, თუმცა წლეულს პირველი და პატარა მოსავალი მაქვს. სრული მსხმოიარობისას კი ბევრი მუშახელი დამჭირდება, თუმცა კრეფა სპეციალური საშუალებით მიმდინარეობს. მას შემოახვევ ხეს, დაამაგრებ, ხეს გაარხევ და ნაყოფი ამ საშუალებაზე იფერთხება.
- როგორც მივხვდი, ფსტის ხეები მაღალი არ იზრდება.
- თუკი გაუშვებ, 7-8 მეტრს მიაღწევს. შელამაზება და ფორმის მიცემა ნერგს ზრდის პირველ ოთხ წელიწადს სჭირდება. ამის შემდეგ მცენარე გასხვლას არ საჭიროებს.