„რეალურ საფრთხეს ქმნის“ - ემუქრება თუ არა საქართველოს „ჩინური ვალის მახე“
„განვითარებადი ეკონომიკის ქვეყნებში ე.წ „ჩინური პრეფერენციული სესხები „ვალის მახის დიპლომატიის” მექანიზმს წარმოადგენს“ - ამის შესახებ „ბიზნესპრესნიუსთან“ „სამოქალაქო იდეის“ მკვლევარმა აქსანა ახმედოვამ განაცხადა.
შეგახსენებთ, 2023 წელს ჩინეთმა და საქართველომ ხელი მოაწერეს სტრატეგიული პარტნიორობის შესახებ ხელშეკრულებას, რომელიც ითვალისწინებს პეკინის მხრიდან პრეფერენციულ სესხებს. საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი ნათია თურნავა გასულ კვირას ჩინეთის ცენტრალური ბანკისა და მსხვილ ბანკების წარმომადგენლებს შეხვდა, თამაშრომლობის გაფართოებაზე იმსჯელა და მემორანდუმიც გააფორმა.
ემუქრება თუ არა საქართველოს „ჩინური ვალის მახე“
ახმედოვა აღნიშნავს, რომ ორი ქვეყნის ცენტრალურ ბანკს შორის გაფორმებული მემორანდუმი შესაძლოა, ჩინრური პრეფერენციული სესხების შემოდინების წინაპირობა იყოს, რა დაკავშირებულია „ჩინური ვალის მახის დიპლომატიის” მექანიზმთან, რა პრობლემის წინაშეც შესაძლოა, საქართველოც აღმოჩნდეს.
„ეს გამოწვეულია რამდენიმე მიზეზით, კერძოდ, ჩინური სესხები ხასიათდება:
1. კონფიდენციალურობით: ჩინეთის სამთავრობო ინსტიტუტებთან ხელმოწერილი ოფიციალური საკრედიტო ხელშეკრულებების ერთ-ერთი მთავარი პუნქტი კონფიდენციალურობაა, რაც ხელშეკრულების პირობების ან თავად კონტრაქტის არსებობის ფაქტის გასაიდუმლოებას გულისხმობს.
2. რესტრუქტურიზაციის სირთულით: დეფოლტის რისკის წინაშე არსებული სახელმწიფოები ვალის რესტრუქტურიზაციის მიზნით ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკასთან პირისპირ მოლაპარაკებებში ერთვებიან, რაც ხშირ შემთხვევაში დებიტორი ქვეყნის ეროვნული ინტერესებისთვის შეუსაბამო შედეგებით სრულდება.
3. ჯვარედინი დეფოლტის პირობებით: ჩინეთის სამთავრობო ინსტიტუტებთან გაფორმებული საკრედიტო ხელშეკრულებები მოიცავს ჯვარედინი დეფოლტის პუნქტებს, რომლის მიხედვითაც, თუ დებიტორი ქვეყანა ხელშეკრულების მიღმა არსებულ ვალდებულებებს ვერ შეასრულებს, ავტომატურად დეფოლტის პოზიციაში აღმოჩნდება. ეს „სხვა ვალდებულებები“ შეიძლება გულისხმობდეს ჩინეთთან დიპლომატიური ურთიერთობების გაწყვეტას ან დებიტორ ქვეყანაში პოლიტიკურ ცვლილებებს.
4. ვალის უზრუნველყოფის მექანიზმებით: ჩინეთის სამთავრობო ინსტიტუტებთან გაფორმებული საკრედიტო ხელშეკრულებები შეიცავს უზრუნველყოფის მექანიზმებს, რომლებიც ზოგჯერ შეიძლება ქვეყნის ეროვნულ ინტერესებს შეუქმნას საფრთხე. მაგალითად, 2014 წელს მონტენეგროსა და ჩინეთს შორის ხელმოწერილი ხელშეკრულების მიხედვით, დეფოლტის შემთხვევაში, ჩინეთს უზრუნველყოფის სახით, მონტენეგროს ტერიტორიის ნაწილის ან აქტივების კონტროლის უფლება მიეცემოდა“, - აღნიშნავს აქსანა ახმედოვა.
„სამოქალაქო იდეის“ მკვლევარმა აღნიშნა, რომ ჩინეთ-საქართველოს აქამდე არსებული პრაქტიკა ადასტურებს, რომ ჩინური სესხების საქართველოში შემოსვლა „ვალის მახის დიპლომატიის“ რეალურ საფრთხეს ქმნის.
„ქართულ ოცნებასა“ და საქართველოში ოპერირებად ჩინურ ბანკებს შორის ხელმოწერილი ხელშეკრულებები და გარიგებები ხშირად გაუმჭვირვალობის ტენდენციას ავლენდა. მიუხედავად ჩინური ბანკების არაერთი დარღვევისა, „ქართული ოცნება“ ამ პრობლემებზე, როგორც წესი, არ რეაგირებდა. შესაბამისად, არაა გამორიცხული, რომ „ქართული ოცნება“ ჩინურ ბანკებთან მიმართებით მსგავს პრაქტიკას გამოავლენს“, - განუცხადა „ბიზნესპრესნიუსს“ აქსანა მამედოვამ.
