„10%-იანი ტარიფები აისბერგის წვერია“ - როგორ აისახება ამერიკის მიერ დაწესებული ტარიფები საქართველოზე
„გლობალურ სავაჭრო არქიტექტურას მთლიანად ცვლის“ - ასე აფასებს „ბიზნესპრესნიუსთან“ PMC კვლევითი ცენტრის დირექტორი გიორგი ხიშტოვანი დონალდ ტრამპის იმ გადაწყვეტილებას, რომლის მიხედვითაც ქვეყნებს ამერიკაში იმპორტზე მინიმუმ 10%-იანი ტარიფები დაუწესდებათ.
მისი თქმით, მოსალოდნელია, რომ საპასუხო ტარიფებს დააწესებენ სხვა უმსხვილესი ეკონომიკები და ბლოკები, რაც გლობალურად „ტარიფების ქარიშხალს“ გამოიწვევს.
„აქამდე ამერიკა იყო ღია თავისუფალი ვაჭრობის პიონერი სახელმწიფო და ამ ტიპის ვაჭრობის მთავარი დამცველი. გუშინდელი გადაწყვეტილების შემდეგ, რომელსაც წინ უძღოდა მცირე ზომის მსგავსი გადაწყვეტილებები, ამერიკა პროტექციონიზმის საუკეთესო ნიმუში გახდა და არსებული სავაჭრო სისტემა 180 გრადუსით შემოაბრუნა.
„ეს შეიძლება ახალი დიდი სავაჭრო ომის ათვლის წერტილი იყოს“
უკვე მრავალი ქვეყანა და ბლოკი ხმამაღლა საუბრობს იმაზე, რომ აშშ-დან იმპორტზე მოხდება მსგავსი ტარიფების დაწესება - ეს გლობალურად ტარიფების ქარიშხალს გამოიწვევს. 2025 წლის 2 აპრილი შესაძლოა, ახალი დიდი სავაჭრო ომის ათვლის წერტილი იყოს“, - აღნიშნავს PMC კვლევითი ცენტრის დირექტორი.
რაც შეეხება საქართველოზე ეფექტს, რომელსაც საბაზისო 10%-იანი ტარიფები დაუწესა ტრამპმა, მოსალოდნელია, რომ პირდაპირი გავლენა სექტორული იქნება. ხიშტოვანის თქმით, შესაძლოა, კონკრეტულ მწარმოებლებს საქონლის ექსპორტი გაუძვირდეს.
„იმის გათვალისწინებით, რომ ჩვენ დაბალი მოცულობით ექსპორტს ვახორციელებთ ამერიკაში და დიდწილად ეს ექსპორტი შემოიფარგლებოდა ფეროშენადნობებით, პატარა სექტორული პირდაპირი გავლენა შეიძლება ჰქონდეს ამერიკის მხრიდან დაწესებულ ტარიფებს. შესაძლოა, კონკრეტული პროდუქტის ექსპორტის გაძვრება გამოიწვიოს და ამან აიძულოს მწარმოებელი, რომ სხვა ბაზრებზე გაიტანოს პროდუქტი. ფეროშენადნობების შემთხვევაში საქართველო ყოველთვის ცდილობდა სხვადასხვა პარტნიორთან საქმის დაჭერას, ამიტომ, არ მგონია, რომ მხოლოდ ამან განსაკუთრებული რყევები გამოიწვიოს“, - ამბობს გიორგი ხიშტოვანი.
როგორც რესპონდენტი აღნიშნავს, ირიბი გავლენების კუთხით ტარიფების ნაწილი რისკების მატარებელია. იგულისხმება ის, რომ გლობალური სავაჭრო ომის პარალელურად, ცენტრალურ ბანკებს მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის ზრდა მოუწევს, რაც ბაზარზე ტურბულენციას გაზრდის.
„თუ გლობალურად სატარიფო ომმა გამოიწვია ბევრ მსხვილ ეკონომიკაში ინფლაციის მნიშვნელოვანი ზრდა [რაც სავარაუდოა], შესაბამის ცენტრალურ ბანკებს მოუწევს მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის გაზრდა. ეს გლობალურ ეკონომიკაში ტურბულენციას გამოიწვევს და სავარაუდოდ, ამაში მოხვდება საქართველოსაც. კერძოდ, გააძვირებს კაპიტალს და შეიძლება გრძელვადიან პერსპექტივაში საქართველოდან კაპიტალის გადინება გამოიწვიოს, ხოლო ახალი კაპიტალის შემოდინება სათუო და ძვირი გახადოს.
ასევე, თუ ამან კიდევ უფრო მძიმე ფორმები მიიღო და სავაჭრო ომიდან გამომდინარე გლობალური კრიზისები მივიღეთ, საქართველოზეც ექნება ამას გავლენა, რადგან გვაქვს ღია ეკონომიკა და კრიზისები მასზე მძიმედ მოქმედებს“, - დასძინა მან.
„ეს იქნება თავისუფალი ვაჭრობის პრინციპების დასასრულის დასაწყისი“
როგორც ხიშტოვანმა აღნიშნა, „თუ არაფერი შეიცვალა, ეს იქნება თავისუფალი ვაჭრობის პრინციპების დასასრულის დასაწყისი“, რაც საქართველოს, ღია ეკონომიკიდან გამომდინარე, პრობლემებს შეუქმნის. კერძოდ, თავისუფალი ვაჭრობის ჩანაცვლება ეკონომიკური იზოლაციონიზმით საქართველოს ტიპის სახელმწიფოსთვის არის „დიდი დარტყმა“.
„საქართველო აქამდე ითვლებოდა ღია ეკონომიკად და დამოკიდებული იყო თავისუფალ ვაჭრობასა და უცხოეთიდან კაპიტალის შემოდინებაზე. თუ გლობალურად ეს წესრიგი შეიცვალა და მსხვილი ქვეყნები უფრო დახურული ტიპის სახელმწიფოები გახდნენ, სერიოზული გამოწვევები გვექნება, რადგან კაპიტალის შემოდინება ქვეყანაში ისედაც შენელებული იყო. ამ პირობებში კიდევ უფრო დიდი შიმშილი შეიძლება მოუწიოს საქართველოს კაპიტალის მიმართ, რადგან თავისუფალი ვაჭრობის ჩანაცვლება ეკონომიკური იზოლაციონიზმით ჩვენი ტიპის სახელმწიფოსთვის არის დიდი დარტყმა.
იმის გათვალისწინებით, რომ პატარა და შედარებით სუსტი ეკონომიკა გვაქვს, ჩვენთვის გამოსავალი იყო კაპიტალისა და მუშახელის ღია მოძრაობაში. თუ ამ ყველაფერმა გლობალურად სახე იცვალა და დახურულ ბლოკებში მოხდა ეკონომიკების ინტეგრაცია, ჩვენ აღმოვჩნდებით ცუდ მდგომარეობაში, რადგან „ქართულმა ოცნებამ“, ფაქტობრივად, ევროკავშირზე თქვა უარი და ახლა რა ბლოკის წევრი შეიძლება გახდეს საქართველო, უცნობია. ამ კუთხით, მაღალია რისკი, რომ საქართველოს ეკონომიკა უფრო მეტად აღმოჩნდეს რუსულ ორბიტაზე და მოხდეს და შეიფუთოს ბრიქსთან დაახლოებითა და ინტეგრაციით“, - განაცხადა PMC კვლევითი ცენტრის დირექტორმა.
დაბოლოს, ხიშტოვანი აღნიშნავს, რომ „10%-იანი ტარიფები არის აისბერგის წვერი. თუ გლობალურად ტრამპის გადაწყვეტილებამ გამოიწვია სავაჭრო ომი, ჩვენი ეკონომიკა ძალიან მაღალი რისკის ქვეშ აღმოჩნდება“.
