ფეხსაცმელების ვაჭრობით დაწყებული დიდი ბიზნესი
32 წლის ქართველი ბიზნესმენის წარმატების ისტორია
ბიზნეს PRESS-ის მორიგი სტუმარია სამშენებლო კომპანია "არქი ჯგუფის" დამფუძნებელი და ხელმძღვანელი ილია წულაია. რა გზა განვლო მან იმპორტირებული ფეხსაცმელების ვაჭრობიდან სამშენებლო ბიზნესში ფუნდამენტის გაჭრამდე, ამას გადაცემის ბეჭდური ვერსიიდან შეიტყობთ.
- საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე ახალგაზრდა და წარმატებული ბიზნესმენი ხართ, სულ რაღაც 32 წლის. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ამ ასაკისთვის, მიღწევა, რომელიც ამ ეტაპზე ბიზნესში გაქვთ, საკმაოდ დიდია? რას "აბრალებთ" ბიზნესში წარმატებას?
- ცოტა რთული შესაფასებელია, რამდენად სერიოზულია წარმატება ასაკთან მიმართებაში, მაგრამ პრინციპში ბიზნესში, 22-23 წლის ასაკიდან ჩართული ვარ.
- მოდით, დეტალურად ვისაუბროთ ბიზნესში თქვენს ყოველ ნაბიჯზე. ვიცი, რომ თქვენი პირველი საქმიანობა ფეხსაცმელების იმპორტი და ვაჭრობა იყო. ეს საქმიანობა როდის დაიწყეთ?
- ეს სტუდენტობის პერიოდში, დაახლოებით 2002-2003 წლებში იყო. ამ დროს საქართველოში გაცილებით მძიმე სიტუაცია იყო, ვიდრე დღევანელ დღეს არის. როგორც წარჩინებულ სტუდენტს სტიპენდია 16-17 ლარი მქონდა. სტუდენტობასთან და სწავლასთან ერთად პატარა ბიზნესის გაკეთება გადავწყვიტე. პირველ ეტაპზე ფეხსაცმელების იმპორტი დავიწყეთ.
- საიდან შემოგქონდათ?
- ძალიან შორიდან არა. ბაქოდან შემოგვქონდა. ჩემს ძმას ვაგზავნიდი, რომელიც პატარა იყო, დაახლოებით 16-17 წლის. წესით საზღვარი არც უნდა გადაეკვეთა.
- ბაქო რატომ შეარჩიეთ - მანძილის გამო თუ უფრო ნაკლები ჯდებოდა იქ წასვლა? მაგალითად, თურქეთი რატომ არა?
- იმ ეტაპზე ძირითადად იაფი საქონელი იყო. თან მოკლე მანძილზეა შედარებით. რა თქმა უნდა, იქაც ჩინური საქონელი იყო. თან კაპიტალსაც ხომ გააჩნია?!
- რამდენი გქონდათ საწყისი კაპიტალი?
- ზუსტად არ მახსოვს. ალბათ, 1 000- 2 000 დოლარი. ისიც დედაჩემს ვესესხე. მისი ძვირფასეულობა დავალომბარდე.
- 1 000 დოლარი რომ ვერ ამოგეღოთ და დედისთვის ვერ დაგებრუნებინათ ლომბარდში ჩადებული ოქრო, რისკი ხომ იყო?
- რა თქმა უნდა. რისკი ყველგან არსებობს. თუმცა, მჯეროდა, რომ ამოვიღებდი და დედაჩემს ძვირფასეულობას დავუბრუნებდი. რამდენიმე თვე დალომბარდებული იყო, სანამ ბიზნესს დავატრიალებდით.
- პირველი პარტია რამდენად სწრაფად ამოყიდეთ და სად გაყიდეთ?
- საკმაოდ წარმატებულად. 2-3 თვეში ამოვყიდე. საბრუნავი კაპიტალიც დარჩა და დაახლოებით 6 თვეში დედაჩემს ძვირფასეულობა დავუბრუნე. მაგრამ ეს დიდი ბიზნესი არ იყო.
- ამ გადასახედიდან, როცა ბიზნესში ასეთი ხანგრძლივი გამოცდილება გაქვთ, როგორ ფიქროთ, მაშინ გადადგმული ეს ნაბიჯი სწორი იყო?
- რა თმა უნდა. პირველი გამოცდილება, პირველი ნერვიულობა და პასუხისმგებლობა იყო. როცა მოქმედებ, შეცდომების დაშვებაც ხდება. თუმცა, ეს მინიმუმამდე უნდა დაიყვანო. როცა გამოცდილება არ გაქვს, ამ შეცდომის უფრო მეტი შანსია. შესაბამისად, პარტნიორებთან პირველი ურთიერთობა, დათვლა, ანგარიშის დაყენება - ერთი შეხედვით ეს მარტივი მათემატიკა ჩანს, მაგრამ როცა საქმე თანხებს ეხება, რთულია ბალანსის დაცვა, ფულის ნდობა, მიცემა. რა თქმა უნდა, პირველი ნაბიჯები მარტივი იყო, მაგრამ მაშინ საკმაოდ რთული. ბიზნესის ანბანი ჩემთვის შეიძლება ითქვას, ამ ნაბიჯების გავლა იყო.
- იმპორტის შემდეგ რა იყო?
- ასე თანმიმდევრულად არ წასულა. უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი დავამთავრე. საქმიანობა კერძო სფეროში, სამოქალაქო სამართლის იურისტად დავიწყე. ჩემი შემოსავალი იმის საშუალებას მაძლევდა, რომ ის ბინზესი გამეჩერებინა და სხვა დამეწყო. ზოგადად, ყველა საქმეს კონცენტრაცია სჭირდება, ორი საქმის ერთად კეთება არ გამოდის. იმ ეტაპზე დოქტორანტურაში ჩავაბარე, მინდოდა სამართლის დოქტორი გამოვსულიყავი. ჩაბარება საკმაოდ რთული იყო, მაგრამ ჩავაბარე. დაახლოებით ერთ წელიწადში მივხვდი, რომ იურიდიული პრაქტიკა, დოქტორანტურა და მეცნიერება მთლად ჩემი საქმე არ იყო. ამიტომ, კონცენტრაცია ბიზნესზე გავაკეთე. მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი შრომა და წვალება დამჭირდა დოქტორანტურაში ჩასაბარებლად, შუა გზიდან შევწყვიტე.
- ხშირად გიმართლებთ?
- გამართლება ცოტა რთული საკითხია. ალბათ იმ შემთხვევაში გიმართლებს, თუ მოწადინებული ხარ, ბევრს შრომობ და კონკრეტული მიზნისკენ მიზანდასახულად მიდიხარ. ზოგადად, გამართლების არ მჯერა. ისე რომ, არაფერს აკეთებ და უცებ გაგიმართლა, ლატარიის ბილეთით მოულოდნელი თანხა მოიგე, არ მჯერა.
- თუმცა, თქვენი კომპანიის ბინა ბევრი ადამიანისთვის მომგებიანი აღმოჩნდა, ანუ იღბალი ამ შემთხვევაში ამართლებს ხოლმე...
- გამარჯვებულები ბევრ გადაცემაში დაგვიჯილდოვებია და ალბათ, მათთვისაც ეს არ არის გამართლება. ეს შრომით მიღწეული შედეგია. ჩვენ პრიზს ვაწესებთ კონკრეტული გამარჯვებულისთვის და არ ვთვლი, რომ ეს მათთვის გამართლებაა. ჩემი ათწლიანი, ცოტა უფრო მეტი გამოცდილებიდან გამომდინარე, მიმაჩნია თუ კონკრეტული მიზნისთვის მომართული ხარ და სწორი მეთოდებით მუშაობ და ამ სწორ მეთოდებს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს - ეს არის პატიოსანი მიმართულება, პატიოსანი შრომა. შეიძლება რაღაც მომენტში არაპატიოსანი გზა უფრო მოკლეა წარმატების მისაღწევად, თუმცა ასეთი გზისთვის მე არასდროს მიმიმართავს. ალბათ, ეს სწორი არც არის. ამიტომ, სწორი, პატიოსანი გზით მიზნისკენ სიარული წარმატების საფუძველია და არა გამართლება. ჩემს ბიზნესკარიერაში ბევრი, სერიოზული დაბრკოლება მქონია.
- ყველაზე მეტად რომელი გახსოვთ?
- ყოველკვირეულად, ყოველთვიურად იმდენი დაბრკოლება გხვდება, რომ გამორჩევა რთულია. როცა ბიზნესს აკეთებ ბევრ სახელმწიფო ორგანოსთან გაქვს ურთიერთობა. ბუნებრივია, ბევრი საკითხის გადაწყვეტას ელოდები. ბევრ პარტიონრთან გაქვს ურთიერთობა. ზოგი პარტნიორი პატიოსანია, ზოგიც ისეთი არ არის, შეუთანხმდები ყველა სიტყვაში,რაღაც მოქმედებებს განახორციელებ და ამ დროს ის პარტნიორი გეუბნება, გადავიფიქრეო...
- ხშირად ხდება ასეთი რამ საქართველოში?
- ეს ყველგან ხდება და მსგავსი გამოცდილება არა მარტო ქართველ, არამედ უცხოელ პარტიონებთანაც გვქონია. თუმცა, იმ პარტნიორებთან, ვინც ჩვენთან ასეთი დამოკიდებულებით ურთიერთობს, რა თქმა უნდა, ურთიერთობები წყდება. ბიზნესში ძალიან მნიშვნელოვანია, როცა პარტნიორს ხელს ჩამოართმევ, ხელშეკრულებაზე უფრო ღირებულია, როცა სიტყვას მისცემ და პასუხისმგებლობას იღებ. რაც არ უნდა გადატრიალება მოხდეს, სიტყვა უნდა შეასრულო.
- ბიზნესმენის სიტყვა ძვირად ფასობს?
- ძალიან ძვირად და ვფიქრობ, ეს არის ბიზნესმენების პრინციპი. რა თქმა უნდა, ძალიან მცირე, მაგრამ წარმატებული ბიზნესმენები არიან, რომლებიც საკუთარ სიტყვას ისე ძვირად არ აფასებენ. თუმცა, ეს ძალიან მცირე გამონაკლისია. ისეთი ბიზნესმენი, ვინც საკუთარ სიტყვას პატივს არ სცემს, ძალიან იშვიათია. ბიზნესში ასეთი წესია, რომ ბიზნესმენის სიტყვა ხელშეკრულებაზე ძვირფასია.
- საქართველოში ბიზნესის კეთება რთულია?
- ზოგადად ნებისმიერი ბიზნესის კეთება არცერთ ქვეყანაში ადვილი არ არის. საქართველოში გარემო და შესაძლებლობები გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე უფრო განვითარებულ ქვეყნებში. თუმცა, მეორე მხრივ, საქართველო განვითარებადი ქვეყანაა, სადაც ბევრი ახალი მიმართულებაა, ბევრი სფეროა დარჩენილი, სადაც უფრო მეტად განვითარება შესაძლებელია. ინვესტიციების მოზიდვა რთულია, თუმცა, ბევრი თავისუფალი ადგილია საქმის გასაკეთებლად. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ ინვესტიციისთვის საქართველო უფრო მიმზიდველია, რადგან ნაკლები ბიუროკრატიაა. რა თქმა უნდა, ამას საერთაშორისო კვლევებიც აჩვენებს. თუნდაც ევროპის განვითარებულ ქვეყნებში, იგივე გერმანია ავიღოთ, საშინელი ბიუროკრატიაა. სხვადასხვა ქვეყნებთან ბიზნესურთიერთობები გვაქვს, არის ქვეყნები, სადაც პარქტიკულად, შეუძლებელია ბიზნესის კეთება უძრავ ქონებაში - ნებართვის აღება და ბინის შეძენის უფლების მოპოვება თითქმის შეუძლებელია. ამ მხრივ, საქართველოში ნებისმიერ უცხოელს შეუძლია ბინის შეძენა, ინვესტიციების ჩადება. ერთადერთი შეზღუდვა რაც არის, ესაა სოფლის მეურნეობის მიწის ნაკვეთის მიმართულებით. სხვა მხრივ, თავისუფალია და გაცილებით ბევრი სფერო ღიაა ნებისმიერი ინვესტიციის ჩასადებად.
- რა არის თქვენთვის სასიამოვნო ბიზნესის კეთების პროცესში?
- ყოველდღიური პროცესი - ოფისში მოსვლა, თანამშრომლებთან, პარტნიორებთან ურთიერთობა, გადაწყვეტილებების მიღება, პასუხისმგებლობის აღება - ჩემთვის სასიამოვნო პროცესია. ზოგადად, როცა ვაანალიზებ, რას გავაკეთებ 20-30 წლის შემდეგ, გავჩერდები თუ არა როდესაც პენსიაზე გავალ, ჩემი პასუხია, არ გავჩერდები. ამ პროცესის გარეშე ყოველდღიურ ცხოვრებას ვერ შევძლებ. არ ვიცი ეს რა ასაკამდე მოხდება, მაგრამ ჩემთვის ამის გარეშე ცხოვრება წარმოუდგენელია. ცოტა უტოპიური შეკითხვაა, მაგრამ ჩემი თავისთვის, მეგობრებისთვის დამისვამს, რომ მოგცენ 10 მილიარდი და გითხრან, 10 წელი ბიზნესში არ ჩაერთო, უბრალოდ დაისვენე, თუ დათანხმებოდი ამ წინადადებას-მეთქი? ამ შემთხვევაშიც პასუხი ცალსახაა - ეს ჩემთვის წარმოუდგენელია, ალბათ, გავგიჟდებოდი. ჩემს თავს ვირტუალურ შემოთავაზებას ვუკეთებ. მიმზიდველი შემოთავაზებაა, მაგრამ მაინც პასუხი ნათელია - ამას არ გავაკეთებ. რამდენიმე თვეში გავგიჟდები.
- ბატონო ილია, 10 მილიარდი რომ მოგცენ და თან პოლიტიკაში წახვიდეთ, ასეთი შემოთავაზება არ განიხილება?
- ისეთი კომპონენტი დაემატა, რომ... ეს უფრო საინტერესო შემოთავაზებაა, თუმცა, მაინც ბიზნესს ვამჯობინებდი.
- გიფიქრიათ პოლიტიკაში წასვლაზე?
- ნებისმიერ ადამიანს უფიქრია. ხომ იცით გამონათქვამი, ნებისმიერი ამერიკელის ოცნებაა გახდეს პრეზიდენტიო. ჩემი ოცნება პრეზიდენტობა არ არის. თუმცა, იდეაში წარმომიდგენია, თუმცა, სერიოზულად - არა.
- სამშენებლო სექტორში საქმიანობა რამ გადაგაწყვეტინათ?
- ჩემი იურიდიული პრაქტიკის პერიოდში სამშენებლო კომპანიებთან შეხება მქონდა. საკმაოდ ახლოს გავიცანი და გავერკვიე. მივხვდი, რომ ამ სფეროში საქმის დაწყება შეიძლებოდა, ჩემი დღევანდელი პარტნიორებისგანაც შემოთავაზება იყო. მათაც საწყისი კაპიტალი არ ჰქონდათ, თუმცა...
- ვინ არიან ეს პარტნიორები? ამაზეც მოგვიწვეს საუბარი. ვინ იყვნენ ის ადამიანები, ვინც თქვენ თანხა მოგცათ იმისთვის, რომ სამშენებლო ბიზნესში ფული ჩაგედოთ?
- ამ სფერშო ჩემი ქართველი პარტნიორი, ვისთანაც ერთად საქმიანობა დავიწყე, ირაკლი ქაფიანიძე არის. საწყისი კაპიტალი მასაც არ ჰქონდა. თუმცა, ჩვენი ამოცანა იყო ინვესტიციები მოგვეზიდა და ამ სფეროში ერთობლივი საქმიანობა დაგვეწყო. ჩემთან შედარებით, მას უფრო მეტი გამოცდილება ჰქონდა. ერთობლივად დავიწყეთ საქმიანობა და უკვე 2005-2006 წლებში, იმ პერიოდში როცა უძრავ ქონებაში ბუმი იყო, ბევრი ინვესტორი ჩამოდიოდა, რაც საქართველოსთვის უცხო იყო. იმ პერიოდში ინვესტორებს ქართველი, კერძო ბიზნესმენების უმრავლესობა არასწორად უგებოდა და მათ, როგორც ფულის ტომარას, ისე აღიქვამდა. ამას უცხოელებიც გრძნობდნენ და ფრთხილად უდგებოდნენ საქმეს. ჩვენი მიდგომა განსხვავებული იყო ისევე, ალბათ, როგორც რამდენიმე სხვა კომპანიის მიდგომა. ჩვენ გვქონდა სუფთა, პატიოსანი დამოკიდებულება. საქმეში შემოსვლას, ფულის ჩადებას მხოლოდ იმ შემთხევაში ვთავაზობდით, როცა ეს მათთვისაც და ჩვენთვისაც მომგებიანი იყო.
- თქვენ როგორ გენდობოდნენ? გასაგებია, რომ მათ, როგორც ფულის ტომარას არ ეკიდებოდით...
- ეს არის გადამწყვეტი და რთული პროცესი, სანამ იმ დონემდე მიხვალ, როცა შენი პარტნიორი დარწმუნდება, რომ შენ სხვანაირად აკვირდები. ეს ერთ დღეში და პირველივე შეხვედრაზე არ ხდება. ეს ხდება დროთა განმავლობაში. ბიზნესში ნდობა ძალიან მნიშვნელოვანია. თუ არ ენდე, რისკი არ გაწიე, წარმატებას ვერ მიაღწევ. ჩვენი დამოკიდებულებაა - პროფესიონალური და პატიოსანი. როცა გენდობიან, შენს შესახებ სხვებსაც ეუბნებიან.
- "არქი ჯგუფს" საფუძველში უდევს თქვენი იდეა, მონდომება და ებრაული კაპიტალი, შეგვიძლია ასე ვთქვათ?
- ჩვენი იდეა, დამოკიდებულება, პრინციპები, რაზეც ჩვენ მუშაობა დავიწყეთ, ეს არის პატიოსნება და მიზანდასახულობა, ბევრი შრომა. რა თქმა უნდა, ჩვენი პარტნიორების ებრაელების კაპიტალი, რომლისგანაც დაიწყო და ერთობლივად განვავითარეთ.
- 2008 წლის კრიზის შემდეგ მშენებლობების ბიზნესი დარჩა. თუმცა, თქვენი პირველი ნაბიჯები, რომელიც 2006 წელს დაიწყეთ, ძალიან მალე კრიზისს ემთხვევა. საინტერესოა, კრიზისმა ხელი შეგიშალათ თუ პირიქით, "არქი ჯგუფის" უპირატესობას ხელი შეუწყო, რომ უფრო თვალსაჩინო ყოფილიყო?
- ძალიან სწორი შეკითხვაა. შეიძლება ითქვას, რომ ორივე იყო. ძირითადად, 2008 წლის ბოლოს მოხდა კრიზისი და მას მერე მთელ თბილისში მშენებლობა შეჩერდა. როცა რაიმეს კეთება წარმოუდგენელი იყო, ყველა გაჩერდა, მაგ დროს მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება მივიღეთ, რომ მშენებლობა გაგვეაქტიურებინა. 2010-2011 წლებში, როცა კომპანიები მობრუნდნენ, ჩვენი ნიშა უკვე დაკავებული გვქონდა. სხვა თამაშის წესები წავიდა. არასწორი დამოკიდებულება, პირამიდა, საკუთარი კაპიტალის არქონა, ჰაერს რომ ჰყიდდნენ, თვითონ მომხმარებელმა ასეთი ტიპის ბიზნესმენებს დაბრუნების საშუალება არ მისცა.
- დღეს არ იყიდება ჰაერი სამშენებლო ბიზნესში?
- როგორი გაგებითაც 2008 წლის ჩათვლით იყიდებოდა, არ იყიდება. მშენებლობის ეტაპზე ბინებს ვყიდით. თუმცა, ძირითადად განვადებით არის. გვაქვს ათწლიანი განვადება, რაღაც ნაწილს წინასწარ იხდის და მერე ფარავს. ბუნებრივია, ბანკის კრედიტს ვაძლევთ. გვაქვს აქციები, როცა 5%-მდე იხდის, სამი თვის მერე კი გადახდებს იწყებს. მაქსიმალურად ვცდილობთ ხელი შევუწყოთ და ასეთი გრძელვადიანი გარიგებები დავდოთ. შეიძლება მსგავსი აქციები ყველა კომპანიას არ აქვს, მგრამ მაინც ბევრი ცდილობს ბანკის მეშვეობით დააფინანსოს. ჰაერის ყიდვა, როცა მომხმარებელი თახნის 100%-ს წინასწარ იხდიდა და მშენებლობა ერთი წლის მერე იწყებოდა, დღეს მსგავსი ტიპის გარიგებები პრაქტიკულად, არ ხდება. ეს მომხმარებლის დამსახურებაა, ვინც 2008 წლამდე მწარე გაკვეთილი მიიღო.
- დაუსრულებელ მშენებლობებზე მინდა გკითხოთ, ასეულ შენობაზეა საუბარი, რამდენიმე ათას ადამიანზე, ვინც მოტყუებული დარჩა. იურისტი ხართ, სამშენენებლო ბიზნესში ჩართული, რაიმე გამოსავალს ხედავთ? ამ ადამიანების მიერ გადახდილი თანხა ანაზღაურდება ან კომპენსირება მოხდება?
- ძალიან რთული მომენტია. ის თანხები, რაც წინასწარ გადაიხადეს, სწორი მიმართულებით არ წავიდა. მაგალითად, შენდება 1 000 კვ მეტრი, აქედან 900 კვ მეტრი გაყიდულია, მიბმულია სრული თანხა, რომელიც სულ სხვა მიმართულებით წავიდა. ფაქტობრივად, 100 კვ მეტრია გასაყიდი, რომელსაც ვერ გაყიდი და არც მშენებლობის დასრულებას ყოფნის. სჭირდება ინვესტორი, მაგრამ ის რომ შემოვიდეს და ააშენოს, მოგება ხომ უნდა დარჩეს? გამოსავლის მოძებნა იმდენად მძიმეა, აქტივები ძალიან მცირეა დარჩენილი, ფული სხვა მიმართულებითაა წასული. ერთადერთი გამოსავალი, რაც მიმაჩნია, რომ სწორი არ არის, სახელმწიფოს მხრიდან დახმარებაა. სახელმწიფო ვალდებული არ არის და ცუდია, როცა კერძო ბიზნესმენის დაშვებული შეცდომის გამო სახელმწიფომ უნდა აანაზღაუროს.
- დღევანდელი ვითარება რადიკალურად განსხვავდება რამდენიმე წლისგან, გაჩნდნენ ახალი დეველოპერული კომპანიები, ჯერაც არიან ისეთები, ვისაც რეპუტაცია შეელახათ. ეს ბაზარი კიდევ გასაწმენდია? შეიძლება გადათამაშებები მოხდეს?
- კრიზისმა საკმაოდ გაასაუფთავა. თუმცა, სტერილიზაცია სრულად არ მომხდარა. დღესაც არიან არაკეთილსინდისიერი დეველოპერები, რომლებიც სრულად ან ნაწილობრივ არ ასრულებენ ვალდებულებებს. თუმცა, დღევანდელი ბაზარი გაცილებით ჯანსაღია, ვიდრე მაშინ იყო. ეს მუდმივი პროცესია, დაიხვეწება, მომხმარებელი უფრო დაუკვირდება არჩევანს, დროთა განმავლობაში მოხდება იმ დეველოპერების ბაზრიდან გასვლა, ვინც შემორჩა, მაგრამ ეს ერთ დღეში არ ხდება.
- თუცმა, ბევრი დეტალია, რომელიც მთლიანად მენაშენეების კეთილსინდისიერებაზეა დამოკიდებული. ეს არის მშენებლობის ხარისხი, სეისმედეგობა და ა.შ. არსებობს თუ არა მარეგულირებელი, მაკონტროლებელი ორგანო, რომელიც ამას აკონტროლებს?
- მართალი ხართ. ეს ასეა. მენაშენეების კეთილსინდისიერებაზეა დამოკიდებული. ამ მიმართულებით მუშაობა მიმდინარეობს. აუცილებლად უნდა მოხდეს კონსტრუქციული ნაწილის შემოწმება, როცა აშენებ და შენს კეთილ ნებაზეა დამოკიდებული, შეიძლება სამღებრო, შიდა რემონტი დატოვო, მომხმარებელს თუ მოსწონს იყიდის, მაგრამ როცა არ ხდება იმის კონტროლი, რამდენად კეთილსინდისიერად ააშენეს მშენებლებმა სახლი, სწორად ჩადო არმატურა, ბეტონი, ეს ძალიან ცუდია. ჩვენ თვითკონტროლს ვახორციელებთ. ვისგანაც ვყიდულობთ, არა მარტო სერთიფიკატებს ვითხოვთ, ბეტონის ყოველ ჩასხმაზე ლაბორატორიული შემოწმება ხდება.
- ბოლო 10 წლის განმავლობაში აშენებული სახლების შემოწმება რომ მოხდეს, როგორ ფიქრობთ, რამდენი პროცენტი დააკმაყოფილებს თანამედროვე სტანდარტებს?
- ძალიან ცოტა დააკმაყოფილებს. რაც შეეხება სიმყარეს, დარწმუნებული ვარ 90% დააკმაყოფილებს. ეს მინდობილია მშენებელზე, თუ ძალიან არაკეთილსინდისიერი არ არის. კონსტრუქციის ნაწილში არაკეთილსინდისიერად არ მოიქცევა. ეს სიკვდილ-სიცოცხლის საქმეა.
- და ბოლოს, რით ჰგავს ბიზნესის კეთება სახლის მშენებლობას?
- ჩემს შემთხვევაში ბიზნესის კეთება სახლის მშენებლობასთან ძალიან ახლოსაა. ფაქტობრივად, რაღაც მომენტში თანმდევი პროცესია. თუმცა, სახლს პირველ რიგში საძირკველი სჭირდება. რაც არ უნდა მაგრად ააშენო, ის მაინც მორყეულია და ერთ დღეს შეიძლება დაინგრეს. ასევეა ბიზნესშიც, რომელიც გარკვეულ საძირკველზე დგას. ძალიან მნიშვნელოვანი საფუძველია პატიოსნება და ნდობა. ამ საფუძველზე ბიზნესი თუ არ დგას, რაც არ უნდა პროფესიონალი იყოს, ერთ დღეს მაინც ამ შენობას დაანგრევს. ყველაზე დიდი მომენტი რაც არის, ჩვენი კომპანიის პრინციპია პატიოსანი მუშაობა და იმედი მაქვს, რომ ეს საქართველოში კიდევ გამყარდება. რამდენიმე კომპანიაა, ვინც ამ პრინციპზე ბიზნესს აგებს. როგორც ჯანმრთელობის გარეშე ყველაფერია არაფერია, ასევეა ბიზნესშიც.