რა სიმძლავრისაა ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგური, სადაც ცეცხლის გაჩენას უკრაინა და რუსეთი ერთმანეთს აბრალებს

ზაპაროჟიეს ატომური ელექტროსადგური, რომელიც რუსეთის მიერ უკრაინაში სამხედრო ოპერაციის დაწყების შემდეგ თავდასხმის ობიექტი არაერთხელ გამხდარა, ევროპაში უდიდეს აეს-ად ითვლება. ამასთან, ის უკრაინაში გამომუშავებული მთლიანი ელექტროენერგიის მეხუთედზე მეტს უზრუნველყოფს.

შეგახსენებთ, რომ კვი­რას, 11 აგვისტოს სა­ღა­მოს ევ­რო­პის უდი­დეს ატო­მურ ელექტრო­სად­გურ­თან და­კავ­ში­რე­ბულ ობი­ექ­ტზე მა­სი­უ­რი ხან­ძა­რი გაჩ­ნდა. უკ­რა­ი­ნის პრე­ზი­დენ­ტმა ვო­ლო­დი­მირ ზე­ლენ­სკიმ ერთი დღით ადრე გა­ნა­ცხა­და, რომ ზა­პო­რო­ჟი­ეს ატო­მურ ელექტრო­სად­გურ­ზე ხან­ძა­რი რუს­მა სამ­ხედ­რო­ებ­მა გა­ა­ჩი­ნეს. ხოლო კრემ­ლის მიერ და­ნიშ­ნუ­ლი ზა­პო­რო­ჟი­ეს გუ­ბერ­ნა­ტო­რი ევ­გე­ნი ბა­ლიც­კი ამ­ბობს, რომ ხან­ძრის მი­ზე­ზი უკ­რა­ი­ნე­ლე­ბის თავ­დას­ხმა გახ­და.

"დამ­კვირ­ვე­ბელ­თა ჯგუფს შე­ა­ტყო­ბი­ნეს, რომ თვითმფრი­ნა­ვი თავს და­ეს­ხა სად­გუ­რის ერთ-ერთ გა­მაგ­რი­ლე­ბელ კოშკს. IAEA-ს გე­ნე­რა­ლურ­მა დი­რექ­ტორ­მა რა­ფა­ელ მა­რი­ა­ნო გრო­სიმ და­ა­დას­ტუ­რა, რომ შემ­თხვე­ვა ბირ­თვულ უსაფრ­თხო­ე­ბა­ზე არ იმოქ­მე­დებს“, - ნათ­ქვა­მია ატო­მუ­რი ენერ­გი­ის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­ა­გენ­ტოს (IAEA) გან­ცხა­დე­ბა­ში.

ცნობისთვის, ზაპოროჟიეს ატომური სადგური რუსულმა ძალებმა 2022 წლის მარტის დასაწყისში დაიკავეს. ის ევროპის უდიდესი ატომური ელექტროსადგურია, რომელიც უკრაინაში გამომუშავებული მთლიანი ელექტროენერგიის მეხუთედზე მეტს უზრუნველყოფს. ის კიევის სამხრეთ-აღმოსავლეთით, დაახლოებით, 550 კმ-ზე, ქალაქ ენერგოდარში მდებარეობს.

ანალიტიკოსების შეფასებით, ზაპორიჟიეს ქარხანა განსხვავდება და გაცილებით უსაფრთხო სახეობის არის, ვიდრე ჩერნობილის ელექტროსადგური, რომელიც კიევის ჩრდილოეთით, დაახლოებით, 100 კმ-ში მდებარეობს. 1986 წელს, მისი აფეთქების შედეგად, რადიოაქტიური ნარჩენები ევროპის დიდ ნაწილზე გავრცელდა.

ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგურის მშენებლობა 1979 წელს დაიწყო. 1984-1987 წლებში ექსპლუატაციაში ოთხი ენერგობლოკი შევიდა.1988 წელს შეიქმნა პროექტი სადგურის გაფართოების შესახებ, რაც ანალოგიური რეაქტორებით კიდევ ორი ​​ენერგობლოკის მშენებლობას ითვალისწინებდა. 1989 წლის აგვისტოში ქსელში მე-5 ენერგობლოკი ჩაირთო. 1990 წელს მე-6 ენერგობლოკის გაშვებაც დაიგეგმა, რაც ექსპლუატაციისთვის თითქმის მზად იყო. თუმცა უკრაინაში ატომური ელექტროსადგურების ახალი სიმძლავრეების მშენებლობა-ექსპლუატაციაზე გამოცხადებული მორატორიუმის გამო, მე-6 ბლოკის მშენებლობა 1993 წლამდე შეჩერდა. ამ წელს მორატორიუმი მოიხსნა და მეექვსე ბლოკი ექსპლუატაციაში 1996 წელს გაეშვა, რის შემდეგაც ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგური ევროპაში ყველაზე დიდი, მსოფლიოში კი სიდიდით მესამე სადგური გახდა.

2009 წელს ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტომ ის მოთხოვნებთან სრულ შესაბამისობაში მყოფ სადგურად აღიარა. 2014 წლის დასაწყისისთვის სადგურზე 11,5 ათასზე მეტი ადამიანი მუშაობდა. 2015 წლის 29 მარტს ზაპოროჟიეს ატომური სადგური პირველი ელექტროსადგური გახდა მსოფლიოში, რომელმაც ამოქმედებიდან 1 ტრილიონ კვტ/სთ-ზე მეტი ელექტროენერგია გამოიმუშავა. 2021 წლის 2 დეკემბერს ზაპოროჟიეს ატომურმა ელექტროსადგურმა, პირველად თავის ისტორიაში, დადგენილი სიმძლავრის 100%-ის, ანუ 6040 მგვტ-ის გამომუშავებას მიაღწია, ხოლო 22 დეკემბერს ელექტროსადგურმა 6140 მეგავატით აბსოლუტური სიმძლავრის რეკორდი დაამყარა.